ABD’de yaratıcısının evinin bulunduğu caddenin isim tabelasında bir oyuna gönderme yapacak ve harflerin altında rakamsal değerlerine de yazacak kadar sevilen bu oyundan bahsedelim. Scrabble, bugün salgının ekonomik etkilerinin benzetildiği 1930’larda tüm dünyayı etkisi altına alan “Büyük Buhran” yıllarında icat edilmiş eğlenceli bir o kadar da düşündürücü bir oyun. O günlerde işsiz kalanlardan birisi de mimar Alfred Mosher Butts’tı. Ekonomik anlamda zor zamanlar geçiren Butts, işsiz olarak evde geçirdiği günlerde para kazanıp geçimini kolaylaştırmak adına ve dönemin oluşturduğu mutsuz ortamdan uzaklaşmak isteyenler için bir oyun icat etti. İlk adımı en sevilen oyun türlerini incelemek olan Butts, dünyada en çok kart, zar gibi sayılara ve dama, satranç gibi masa oyunları ile kelime ve harflere dayalı oyunların rövanşta olduğunu fark etti. Bir çengel bulmaca tutkunu olan Butts, kelimelerden oluşan ilk oyununa “Lexiko” adını verdi. Tesadüfen seçilen 9 harf ile kelimeler yapmak üzerine kurulu oyununda harflerin kullanım sıklığını hesaplamak istemiştir. Harflerin bulunduğu ahşap taşları kendi elleriyle oyan Butts, üzerinde fazlasıyla durduğu oyununu satmaya çalıştığı birçok firmadan ise olumlu geri dönüşler alamadı. Tüm bunların üzerine oyunu daha da geliştirmeyi amaçlayan Butts, öncelikle 9 olan harf sayısını 7 harfe düşürüp ve İngilizcede ne kadar yaygın kullanıldığına bakarak her harfe rakamsal değerler verdi. En çok kullanılan harflere küçük, en az ve kullanımı yaygın olmayan harflere ise büyük rakamsal değerler vermeyi seçti. Criss Cross Words ismini verdiği bu oyun da umduğu ilgiyi maalesef göremedi. Bir firmada işe giren Alfred Butts, oyunu geliştirmeye devam ederken kutu oyunu meraklısı olan James Brunot, 1947 yılında oyunun haklarını satın almayı teklif edince, Butts telif hakları dışında üretim ve satışla alakalı olan kısımları James Brunot’a devrettikten sonra başarıya giden adımlarını atmaya devam etti. Brunot, bazı değişiklikler yaptığı ve farklı kurallar uyguladığı bu oyuna, “Scrabble” adını verdi. Brunot ve eşi tarafından kiraladıkları terk edilmiş bir okul binasında Scrabble’ın ilk setleri üretildi. 1952 yılında en büyük zincir mağazalarından birinde satışına başlanan oyunun popülerliği fazlasıyla arttı. Çok zaman geçmeden, 1953 yılında 1 milyondan fazla, ertesi yıl ise 3,8 milyon satıldı. Genel olarak standart bir sözlük kullanıldığı gibi, Scrabble için üretilmiş özel sözlükten de yararlanılabiliyor. 1993’te, buluşu kendisini zengin biri yapamadan hayatını kaybeden Alfred Mosher Butts, Scrabble’ın dünyaca ünlü ve herkes tarafında zevkle oynanan bir oyun olmasına yardımcı oldu. Oyun hala dünya çapında 31 dilde milyonlarca set satılmakta ve o kadar sevildi ki Butts’ın doğum tarihi olan 13 Nisan ise bu oyunun tutkunları tarafından “Dünya Scrabble Günü” olarak kutlanmakta. Kuzey Amerika Scrabble Oyuncu Birliği her yıl büyük bir ABD şehrinde 5 gün süren Ulusal Scrabble Şampiyonası’na ev sahipliği yapıyor.
Hanin
