Tarih sahnesi birçok ayaklanmaya, isyana ve devrime sahne olmuştur, bu hareketlerin büyük çoğunluğunun çıkış noktası yönetimin ekonomik yaptırımlarından, baskılarından kaynaklanmaktadır. Dünyanın dört bir yanından örneklerini görebileceğimiz bu hareketlerin sonucunda isyancılar; kimi zaman elindekilerden daha kötüsüne razı olmak durumunda kalmış, kimi zaman ölümleriyle sonuçlanmış, kimi zaman ise planını dahi yapmadıkları yönetim kadrosunda yer bulmuşlardır. Poujade(pujad) Hareketi de, küçük bir esnafın spontane gelişen vergi reddi hareketinin ona; parlamentoda 52 milletvekiline sahip bir siyasi parti başkanlığı ve uluslararası literatüre sözcük kazandırma hikayesidir.
Fransa’nın düşük gelirli ve sürekli göç veren Lot eyaletinin Saint Cere kasabasında 1950’li yıllarda küçük bir kırtasiye dükkanı olan Pierre Poujade, kasabanın içinde bulunduğu durumdan dolayı oldukça zor şartlar altında mesleğini sürdürürken, Fransız hükümetinin Vietnam savaşı dolayısıyla arttırdığı vergilerin sonucunda işini devam ettirmenin olanaksız olduğunu düşünerek, vergi müfettişlerini dükkanına almayarak vergi vermeyi reddeder. Plansız bir şekilde sadece içinde bulunduğu duruma isyan eden Pujade’ın bu hareketini çevre esnaf takip eder ve bu vergi reddi kısa sürede kitle hareketine dönüşür. Çeşitli yöntemler(örn. yol kapatıp kolluk kuvvetlerinin dükkana ulaşmasını engelleyerek) ile esnaftan vergi alınmasını önleyen bu kitle eylemlerini sokak ve hukuksal zemin olarak iki yolla gerçekleştirir, sokakta komandolar adı verilen ekip yol keserek kolluk kuvvetlerinin vergi almasını engellerken bir yandan da “Esnaf ve Tüccarları Savunma Birliği” adında sosyal kuruluş altında birleşerek hukuksal zeminde vergi reddine devam eder, başından beri esnafa ve tüccara hitap eden bu hareket devamında ulusal düzeye evrilir ve Fransız Kardeşlik Birliği adında siyasi partiye dönüşür. Dönemin yöneticileri bu hareketi ve partiyi ne kadar ciddiye almasalar da 1956 seçiminde hiç beklenmedik bir şey olur ve parti %11-12 düzeyinde oy olarak parlamentoya 52 milletvekili sokmayı başarır.
Demagogların popülizmi yakalaması ile kısa sürede siyasi arenada büyük yer kaplayan bu hareket yine popülizmin gerektirdiği gibi bir sonraki seçimde yok olur. Ancak Poujed’in hiç planlamadan sadece vergi müfettişlerine gösterdiği bir tepki; içerisinde aşırı sağcıları barındıran 52 milletvekiline sahip bir siyasi partiye dönüşmüş ve verdikleri “sizden vergi almayacağız”, “tüm hizmetler bedava olacak” gibi uçuk vaatler üzerine bugün literatüre, yerine getirilemeyecek uçuk vaatler anlamına gelen “Poujadism” kelimesini kazandırmıştır.
Yunus Emre ÖZGEÇ
KAYNAK
POUJADE VE SARI YELEKLİLER HAREKETLERİNİN VERGİ GREVİ/VERGİNİN REDDİ OLGULARI ETRAFINDA ANALİZİ, RECEP TEMEL, TÜRKİYE SİYASET BİLİMİ DERGİSİ 2009
VERGİYE KARŞI TİPİK BİR REAKSİYON POUJADE HAREKETİ, KENAN BULUTOĞLU, DERGİ PARK 2012
POUJADE HAREKETİNDEN SARI YELEKLİLERE, MUSTAFA DURMUŞ, SENDİKA.ORG 2018
VERGİ REDDİ VE POUJADE HAREKETİ, EMİNE YILMAZ-ELİF GÜNAY
PUJADİZM, DÜN BUGÜN VE BİZ, HADİ ULUENGİN, HÜRRİYET 2001
