“Kendini gerçekleştirme” kavramını psikoloji dünyasına armağan eden Maslow’dur. Hümanist psikolojide aslı “Self-Actualization” olan kavram sözlüklerde şöyle tanımlanmaktadır: Kişinin potansiyelini ve becerilerini tam olarak fark etmesi, bunları en üst düzeyde geliştirmesi, hayatı tam olarak yaşaması, hayattan zevk almasıdır. Maslow’a göre kendini gerçekleştirme, fizyolojik gereksinimler, güvenlik, sevgi, birlikte olma ve öz-değer karşılandıktan sonra gelir. Amerikalı psikolog Carl Rogers’a göre, “tüm insanlarda doğuştan gelen bir büyüme ve kendini gerçekleştirme eğilimi vardır.” Ki gerçekten de sizin de içinize en iyi halinize erişme isteği gelip sizi sarmıyor mu? Aklınıza nasıl yaparım diye gelen sorularla birlikte içinizi beyninizi bir sanrı kaplamıyor mu? Hayallerime nasıl erişebilirim? Nasıl daha başarılı, entelektüel, kendini yetiştirmiş, beynini, aklını, vicdanını geliştirmiş ve gerçekten dolu bir insan olabilirim diyor musunuz?
Cambridge sözlüğü bu durumu, “Bir insanın, tüm yeteneklerini gerçekleştirme isteği” şeklinde tanımlar. Ben ise tüm yeteneklerimin en azından farkına varmak ve en az bir konuda kendini yetkin duruma getirme olarak görüyorum. Günümüz Türkiye’sinde bunu nasıl başaracağız? sorusu hemen aklınıza geldi mi sizin de benim gibi? Zaten aklınızdan da çıkması mümkün değil, değil mi? Aslında tam da bu durum beni bu konuda yazmaya itti. Ülkemiz gençlerinin öğrenilmiş çaresizlikle büyüdüğünü üniversitedeki yabancı arkadaşlarımla karşılaştırma ve gözlem yapma fırsatı bulduğumda idrak ettim. Bizden daha zor koşullar yaşayan ülkelerden gelen öğrenciler bile bizim öğrencilerimizden daha özgüvenliler birçok konuda. Çok az parayla ülkemizde birçok şehri hatta sınır ülkelerin çoğunu gezen arkadaşlarım oldu. Daha sonra Avrupa, Amerika’ya gidip yerleşenler hatta. Hiç dil kursuna gitmeden ana dil gibi İngilizce konuşan ve bunu filmlerden, şarkılardan, YouTube’tan öğrendiğine şahit olduğum Moğolistanlı arkadaşım hala ilham kaynağımdır. Çok az bir bursla geçinip üstüne keman öğrendi üstelik her gün iki saat gidiş iki saat geliş yol çekerek. Sorduğumda, Türklerde bir korku var; “yapamam korkusu, İngilizce yanlış konuşma korkusu, gidersem yapamam korkusu” demişti ve eklemişti “ben de korkuyorum ama korkunun beni engellemesine izin vermiyorum.” Şu an hayallerinin peşinden öğrenci değişim programıyla Almanya’ya gitti ve orada hayallerini yaşıyor. Türk arkadaşım yok mu? Elbette ki var, o da şu an hayallerini yaşıyor. Bunlar gözlemlediğim birçok örnekten sadece birkaçı. Kendinizi gerçekleştirmek demek korkmamak demek değil, kesinlikle herkes korkuyor ama o korkunun sizi ele geçirip yapmanıza engel olmasına izin vermeyin çünkü o korkular yersiz ve hayatınızı elinizden alıyor. Hayatınız istemediğiniz yöne akarken size sadece izletiyor. Her şeyin gerçekten bir yolu var hem de düşündüğünüz kadar zor değil, belki sadece kafanızda büyütüyorsunuz ya da yanlış yerde arıyorsunuz çözümü. İngilizce mi öğrenmek istiyorsun, kursa paran mı yok, İngilizceyi kursla öğrenen sayısı o kadar az ki. Bunu internetle ya da konuşma kulüplerinde halledebilirsin. Kendini okuyarak geliştirmek istersen kütüphaneler, online kitaplar seni bekliyor. Spor yapmak istiyorsan ilgili videoları takip ederek bunu gerçekleştirebilirsin. Gezmek mi istiyorsun, çok cüzi miktarlarla gezen çok arkadaş var sen de yapabilirsin. Yurt dışına mı gitmek istiyorsun; güzel bir CV hazırlayıp ve projelere başvurabilirsin. Kabul olmadı mı on kez başvur, biri mutlaka olur. Kabul olmadın diye sen bir şey kaybetmezsin, tam tersi sana neyi yanlış yaptığını öğretir. Sınırlar ve korkular bizim kafamızda. Bu sınırlarla mutsuz, istemediğin bir hayatı yaşamak mı istersin ya da korkularını aşıp hayallerini yaşamak mı?
Ceren KARAKAŞ