TALEBENİN MUMU BİZİM FENERİ SÖNDÜRDÜ
1818 senesinde Fatih’te medrese öğrencisinin bir mum alamaması üzerine, gariban bakkalı dövüp başlattıkları ve sonunda Şeyhülislam’ın makamından azledilmesine sebep olan; II. Mahmud döneminde yaşanan “Mum İsyanı”.
Elektriğin olmadığı aydınlatmanın mum ile sağlandığı 1818 senesinde, medrese öğrencisi ihtiyacı olan iki mumu almak için bakkala gider ancak bakkal, Rumeli’de eşkiyanın yolu kesmesi sebebiyle mum ve yağ sıkıntısı çekildiğini yalnızca bir tane verebileceğini, söyler, öğrenci ikinci mumu almak için diretince iş kavgaya dönüşür. Rumelideki eşkiyanın yolu kesmesinin sonucu olarak öğrenciden dayak yiyen bakkal bir de bağrışmalara gelen diğer medrese öğrencilerinden de dayak yer. Bu olay Şeyhülislam’a ulaşınca, Şeyhülislam olaya karışan elliye yakın öğrenciyi sürgüne yollar.
Ancak Murat Bardakçı’nın deyimiyle “dedikodu makineleri faaliyete geçer” ve şehirde öğrencilerin sürgüne gönderilmediği öldürüldüğü, denize atıldığı haberleri yayılır. Bu haberler medrese öğrencilerini galeyana getirmek için yeterli olur ve medrese öğrencileri sürgün emrinin geri alınması için derslere girmeyip, sabah namazından yatsıya kadar cami avlularını işgal eder. Sürgüne karşı protestoların önlenemez hale geldiğini gören Şeyhülislam sürgün kararından vazgeçer. Kullarının(!) bu hadiselerinden haberdar olan Gavur(!) Padişahımız II. Mahmud, bu nasıl Şeyhülislam, verdiği emri yere düşürüyor, sözünün itibarı yoktur; verdiği kararda sebat edemiyor, diyerek Zeynelabidin Efendiyi Şeyhülislamlıktan azleder. Şeyhülislam görevden alındığında makamın kapısında duran fener söndürülerek halka duyurulur, bu hadiseler üzere Zeynelabidin Efendi “ Talebenin mumu, bizim feneri söndürdü” diyerek makamını terk eder.
Yunus Emre ÖZGEÇ
KAYNAK
OSMANLIDA İSYAN İKLİMİ, SAM WHİTE
DEVLETİ ALİYYE, HALİL İNALCIK
OSMANLI ÜLKESİNDE GÖRÜLEN İSYANLAR VE EŞKİYALIK OLAYLARI KARŞISINDA ALINAN BAZI TEDBİRLER HAKKINDA BİR DEĞERLENDİRME, EFKAN UZUN MEDRESENİN MUM İSYANI ŞEYHÜLİSLAMIN BAŞINI YEDİ, MURAT BARDAKÇI
