Türkiye’de her 2 çocuktan 1’nin zorbalığa uğradığını biliyor muydunuz? Bu konunun derin araştırılması gerektiğini düşünen insanlardan birisiyim. Gelin beraber akran zorbalığı nedir? Neden kaynaklanır? Çözümleri nelerdir? Hepsine bilimsel veriler dahilinde göz atalım.
Akran zorbalığı, çocuğun yaşıtları tarafından duygusal, psikolojik, fiziksel biçimde zarara uğraması ve bunun sürekli biçimde tekrarlanmasına denir.
Daha çok 7-15 yaşları arasında çocuklarda görülen akran zorbalığını erken tespit etmek çok önemli. Geç tespit edilmesi dahilinde ve herhangi bir müdahale söz konusu olmadığı zaman çocuğun yetişkinlik hayatı boyunca uğraşacağı travmalar gündeme gelir.
Yapılan araştırmalara göre her yıl 150 milyon çocuk akran zorbalığına maruz kalıyor. Uzmanlar, okulların ve öğretmenlerin ortak bir paydada buluşarak koordinasyon içinde çalışması gerektiğine dikkat çekiyor.
Akran zorbalığı, isim takma, iftira atma, dedikodu yapma, tehdit etme, küçük düşürme, hakaret etme ve oyunlara kabul etmeyerek dışlama, çalma, eşyalarına zarar verme ve fiziksel zarar verme şeklinde görülür.
‘’Dersler çok kötü benim derslerim daha iyi.’’
‘’Çok çirkinsin ben daha güzelim/yakışıklıyım.’’
‘’Boyun çok kısa cüce misin sen.’’
‘’Burnun yamuk’’
‘’Gözlük takıyorsun senin adın artık optik.’’
‘’Suratın iğrenç sivilceyle kaplı.’’
‘’Sen beceriksizsin seni oyuna almayacağız git’’
Gibi bir sürü cümle örnek verilebilir. Ne yazık ki bu liste uzuyor.
Akran zorbalığı kişiyi sosyal ortamlardan izole edilmesine neden olur. Çocuğun özgüveni zedelenir.
Peki zorbalığa uğrayan çocuk nasıl anlaşılır?
Böyle bir durum fark edildiği an ani ve fevri hareket etmeden ilk iş okul yönetimine ve öğretmenlere haber verilmesi gerek.
Çocuklar akran zorbalığına maruz kaldıklarını aileleriyle kolay kolay paylaşmazlar. Bu sebep ile çocukla sürekli olarak iletişim halinde olmak gerekir. Ve çocuğu gözlemlemek çok önemli.
Peki bir çocuk yaşıtlarına neden zorbalık uygular?
Bir çocuğun zorbalık yapmasının altında yatan temel neden ‘’Aile yaşantısı’’ olduğu düşünülmektedir. Araştırmalara göre ailesi tarafından ihmal edilen ya da şiddet gören çocuklarda ‘’zorbalık’’ davranışı daha fazla görülmektedir.
‘’Zorbalıkta neymiş? Bizim zamanımızda yoktu böyle bir şey.’’ demeyin. Teknolojinin gelişmesiyle ve ‘’akran zorbalığı’’ hakkında açıkça konuşup, yaşadıklarını anlatıp bu konuya ışık tutan bir sürü insan sayesinde bu konulara değinildi. Zorbalık denen kavram hep vardı. Sadece önemsenmiyordu, ‘’zorbalık’’ kavramı nedir bilinmiyordu ve bu kavramın hayatın normal akışında var olan bir kavram zannediliyordu.
‘’Head & Shoulders’’ öncülüğünde yükleri omuzdan kaldırmak, zorbalığı kafadan atmak ve akran zorbalığına son vermek amacıyla yüzbinlerce gence ulaşmayı hedeflediği bir program düzenledi. Akran zorbalığı için çok güzel ve güçlü bir adım bu. Zorbalığa uğrayan çocukların tek olmadığı hissettiriliyor. Belki benzer hikayeleri olan çocuklarımızın içine dokunup, ışık olacak. İnsanlık adına çok güçlü bir program.
Peki çocuklara ‘’zorbalık nedir ?’’ bunu nasıl açılarız, anlatırız?
İlk öncelikle çocuklara zorbalığın yalnızca fiziksel şiddet olmadığı açıklanmalı. Lakap takmanın, grup dışında bırakılmanın, söylenti çıkarmanın da zorbalığa dahil olduğunu söyleyin. Bunun normal ve doğru bir davranış olmadığını belirtin. Kendisine böyle bir şey uygulandığı an size hemen gelip söylemesini tembihleyin.
Bu konuda görev sadece ebeveynlere değil öğretmenlere de düşüyor. Zorbalıklar yüksek oranda okul çağında başlıyor. Bu yüzden öğretmenlerinde bu konuda ebeveynler kadar bilinçli olması gerekiyor. Ve unutmayın ki bir çocuk kendini ne kadar çok yetersiz hissederse o kadar çok zorbalık yapma eğilimi olacaktır.
KAYNAKÇA
Akran zorbalığı, yankıpsikoloji.com.tr
Çocuklarda zorbalık, unicef.org
Zorbalığı kafandan at, headandshoulders.com.tr
Aleyna ÇELİK